De herfst, en binnenkort de winter, is weer in het land en dat betekent dat we met z’n allen nog meer tijd binnen doorbrengen. Thuis, maar ook op het werk. Verlichting speelt een rol om mensen gezond en productief te houden. Maar dan moet het wel goede verlichting zijn. Een gesprek met Catherine Lootens en Wouter Ryckaert, leden Bestuursorgaan vzw Groen Licht Vlaanderen.
Verlichting heeft een positieve invloed op de mens. Dat weten we, dat is bewezen. We voelen ons beter in ons vel en dat komt onder meer de productiviteit op de werkvloer ten goede. Uiteraard is verlichting slechts één schakeltje in het raster van factoren met een invloed op de werknemer, positief of negatief. Concrete percentages op die productiviteitsstijging kleven is moeilijk, een concreet bedrag in euro schier onmogelijk. En daarom wordt een Human Centric Lighting-verlichtingsinstallatie te veel afgerekend op de kostprijs van de installatie zelf.
Cijfertjes
Led verbruikt een pak minder dan de traditionele lichtbronnen. Een Human Centric Lighting-verlichtingsinstallatie betekent in heel veel gevallen echter meer licht dan voorheen. Toch blijft, dankzij diezelfde ledverlichting, al dan niet in combinatie met een regelsysteem, een aanzienlijke (en eenvoudig te berekenen) energiebesparing mogelijk. En daar wringt het welzijns- en productiviteitsschoentje.
Welke impact heeft een goede verlichting nu echt op de werknemers? Druk het eens uit in percentages en bedragen, horen we potentiële opdrachtgevers luidop denken. Dat het een positieve invloed heeft, staat als een paal boven water en dat geven velen onder hen toe. Maar zolang er geen cijfers tegenover staan, verkiest het merendeel onder hen de goedkopere (maar met minder positief effect) installatie. Nochtans zijn we met z’n allen overtuigd van het nut van een goede bureaustoel, liefst zelfs op maat gemaakt. Kennen we daar exacte percentages (en dus euro’s) van qua positieve impact op het welzijn?
Goed licht graag
Stoppen met verlichting stiefmoederlijk te behandelen is hier dus de boodschap. Het komt er niet zomaar bij! Een goed lichtontwerp gaat veel verder dan de te enge focus op het behalen van 500 lux op het werkvlak. Een stimulerende werkomgeving met een positieve invloed op onze slaap, alertheid, stemming en cognitieve prestaties vraagt om aangepaste verlichting met aandacht voor de juiste contrasten, het aanlichten van muren en plafonds en voldoende lichtinval op de ogen. Daartoe zijn compleet andere bestekken en aanbestedingsdossiers nodig.
Lichtplanning wordt opnieuw een ‘metier’ en wordt best van bij het begin van het gebouwontwerp meegenomen. Pas dan ook de bestekken dusdanig aan dat welzijn in de aanbesteding komt. Verlichting is meer dan alleen maar licht in een ruimte brengen zodat we iets kunnen zien. Verlichting is een van de factoren die, als we ze allemaal goed gebruiken en goed met elkaar combineren, er voor kan zorgen dat we ons als werknemer goed in ons vel voelen op de werkvloer.
Een kantoor hoeft er echt niet als thuis uit te zien. We komen immers werken. We brengen 90 procent van onze tijd binnen door, en dan nog eens een aanzienlijk percentage daarvan op de werkvloer, mag het dan even in een omgeving met een motiverende verlichtingsinstallatie zijn? Het zal de productiviteit, het welzijn en het ziekteverzuim van de werknemers, zonder dat we vooralsnog exacte percentages kennen, toch ten goede komen.